Putin ve Türk-Rus ilişkileri

1999 yılı. İstanbul AGİT Zirvesi...Dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ve Türkiye'ye gelen eski Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin ile ilginç diyalog. Bu görüntüleri, geçtiğimiz yıllarda Rus devlet televizyonu Rossiya-1 yayınladı. Demirel-Yeltsin kısa görüşmesine o dönem Rusya'nın Ankara Büyükelçiliği'ndeki görevli diplomatı, bugün ise Kremlin Sözcüsü, Türkolog Dmitri Peskov tercümanlık yapıyor.  Yeltsin, "Uzun zamandır görüşemedik zatıalinizle" deyince Demirel, "Türkiye'ye gelmenizden mutluyuz sayın Başkan. Sizi defalarca davet ettim. Ve nihayet geldiniz" diyor ve gülümsüyor. Diyalog şöyle devam ediyor:

-Yeltsin: "Ben sizi daha fazla davet ettim. Siz de gelmediniz. "

-Demirel: "Ben geldim. 1992 yılında geldim."

Neden aklıma geldi bu olay?

Bugünlerde herkes Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'den bahsediyor. İster dünya medyası isterse de politikacı veya sokaktaki sıradan insanlar...Geçenlerde Türkiye ziyaretimde de bunu gözlemledim. Ben de ilk yazımda Putin'in Türk-Rus ilişkilerine tarihi katkısına kısaca değinmeye karar verdim.

Öncelikle yaklaşık 500 yıllık Türk-Rus ilişkilerinde Türkiye'yi resmi olarak ilk kez ziyaret eden Rus lider Putin oldu. Putin'den önce, 500 yılda hiç bir Rus Çarı, Sovyet Genseki (Komünist Partisi Genel Sekreteri) ve Rusya Devlet Başkanı, Türkiye'ye resmi ziyarette bulunmadı.

Örneğin, Rusya'da yaklaşık 10 yıl iktidarda kalan Yeltsin, Türkiye'yi hiç resmi ziyarette bulunmamıştı. Bu ilki Putin yaptı.

Bu arada, Putin, 2004 yılında Türkiye izlenimlerini, Türk basınına şöyle anlatıyordu: "Benim için Türkiye, güneyimizdeki NATO üyesi bir ülkeydi. Yani, bizim düşmanımız olarak görülüyordu...Antalya'ya birkaç sefer gittim. Ve size samimi olarak söyleyeyim, mest oldum. Bu ziyaretlerim sayesinde ülkeniz hakkındaki düşüncelerim kökünden değişti. Yukarıda bahsettiğim 'NATO ülkesi düşman Türkiye' kalıpları, bir anda kafamdan silindi gitti.  Ziyaretlerim sırasındaki Türk halkının bize gösterdiği ilgi, Türkiye hakkındaki düşüncelerimin temeline yerleşti. Yanlış hatırlamıyorsam 92-93 başlarıydı. Üç sefer gittim. İkişer üçer hafta kaldım. O tarihlerde St. Petersburg'da bir görevdeydim. Antalya veya başka bir yer olması önemli değil. Biz küçük bir tekne kiralayıp, kıyılarınız  boyunca tura çıktık. Teknenin iki Türk personeli vardı. Aramızda anlayış ve dostluk öyle süratli kuruldu ki; böyle insanların düşman olamayacağını anladım. Bu iki adam ne politikacıydı ne de birer işadamıydı. Çıkarları olmayan, sadece işini yapan insanlardı."

Ben de Türkiye'de Putin'in nasıl bir lider olduğunu merak eden herkese bu yazımı okumasını tavsiye ederdim. Özetle, Putin'in iktidara gelmesiyle Türk-Rus ilişkileri gelişmeye başlayarak olumlu anlamda farklı bir boyuta ulaştı.