Otelcilikte orta oyunları;(bölüm 2)

 -Sektörde reformun ayak sesleri-

Turizm sektöründe yerleşik olan ciddi sayıdaki kronik sorunları göz ardı etmek, karşısında durmamak, çözüm önerisi getirmemek, tartışmamak, hak ve adalet aramamak bu sektöre ihanet etmek ile eşdeğerdir. Bizlerde sektör haini olmadığımıza göre, bu konuda yapılabileceklere hep beraber bir ışık tutarak sorumluluğumuzu yerine getirmeye çalışalım. Mevcut sıkıntılar büyük ölçüde Otelciliği ilgilendirmekle birlikte kısmen seyahat acenteciliği için de geçerlidir. Artık çakılan tüm olumsuzluk kazıklarının yerinden sökülme zamanı gelmiştir. Takvimler 2011 yılını gösterirken, yapılabilecekler henüz vakit varken yapılmalı, sektörün bizden sonraki nesiller ile kucaklaşmasını sağlayacak ve hak ettiği yerlere getirilmesi sağlanmalıdır.

Yazı dizisinin geçtiğimiz hafta yayınlanan birinci bölümünün içeriğini kısaca bir hatırlamaya çalışalım…

Turizm sektörüne eğitim, bilgi, deneyim ve medeniyetten uzak birçok insanın kazık çaktığından bahsettik. ''Bu benden daha akıllı'' deyip tecrübeli yönetici ve personeli aralarında barındırmayan patron ve yöneticiler. Eğitim, bilgi ve tecrübeyi hiçe sayan bu kişiler sadece kendilerine yakın olan akraba ve güvenebileceklerini düşündükleri tecrübesiz insanları yanlarına aldılar. Hemen her gün Otelciliğin anayasasını kendilerine göre yeni baştan yorumlayıp yazıyorlardı. Misafirlere hizmet etmek yerine o günkü ruh hallerine göre işlerini savsakladılar. Misafir şikâyet ve taleplerini hiçe saydılar. Tüm bunlara rağmen başta patron olmak üzere Genel Müdür otellerinin yeryüzündeki en güzel oteli olduğunu düşünüyorlardı. Herkes bir şekilde birbirinden menfaat beklemekte ancak sonuçta herkes zarar görmekteydi…

Evet, madde başlıkları ile geçen haftaki yazımın kısaca özeti böyle. Yazı hakkında değerli okuyucu dostlarımdan gelen olumlu yöndeki yoğun yorumlar, neredeyse herkesin bu olumsuzluklardan rahatsız olduğunu gösterdi. Yazıma gösterdiğiniz bunca ilgiden dolayı sizlere çok teşekkür ederim. Konu elbette tüm sektör çalışanlarını ve konaklama sektörünün bizzat kendisini ilgilendiriyor. Şimdi dönelim tekrar konumuza. Turizm sektöründe yerleşik olan çok ciddi kronik sorunları göz ardı etmek, karşısında durmamak, çözüm önerisi getirmemek, tartışmamak, hak ve adalet aramamak bu sektöre ihanet etmek ile eşdeğerdir. Bu sıkıntılar büyük ölçüde Otelciliği ilgilendirmekle birlikte, seyahat acenteciliği için de geçerlidir. Bizlerde sektör haini olmadığımıza göre, bu konuda yapılabileceklere hep beraber bir ışık tutarak Sorumluluğumuzu yerine getirmeye çalışalım. Artık çakılan tüm olumsuzluk kazıklarının yerinden sökülme zamanı gelmiştir. Takvimler 2011 yılını gösterirken, yapılabilecekler henüz vakit varken yapılmalı, sektörün bizden sonraki nesiller ile kucaklaşmasını sağlayacak ve hak ettiği yerlere getirilmesi sağlanmalıdır. Artık gelelim yapılması gereken uygulamalara. Buna daha çok köklü bir reform diyebiliriz. Evet, yeni düzenlemeler Turizm sektöründe adeta bir reform niteliğinde olacağa benziyor. Aşağıda okuyacaklarınız bugün başlanıp yarın bitecek tarzda bir düzenleme değil. Radikal kararların alınması ve uygulanmasını sağlayacak olan sistemin kurulması ile ilgili sorumluluklar sırası ile Kültür ve Turizm Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ait. Buyurun öncelikle madde başlıklarına ve kısa açıklamalarına

Bir göz atalım.

A-KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI BÜNYESİNDE:

Turistik İşletmeler;

1-Önceden Bakanlık tarafından verilen işletme belgesi ve yıldız sayısına göre halen faaliyet gösteren tüm kategorilerdeki pansiyon, motel, Otel ve tatil köyleri yeni baştan denetlenmelidir. Tesislerin fiziki yapısı, genel hizmet kapasitesi ve yıldızlaması günümüz Koşulların göre tekrar mercek altına alınmalı ve buna göre değerlendirilmelidir. 5-4-3 yıldızlı olup ta Bakanlık kriterlerine uymayan tesislerin geçici olarak 1 veya 2 tane yıldızı iptal edilmelidir. Eksik ve yetersiz olan fiziki şartların düzenlenmesi ve iyileştirilmesi halinde denetçilerin raporu doğrultusunda gerçek yıldız sayısı verilmelidir.

2-Yıldızlama tesisin özelliklerine göre belirlenmeli, 4 yıldıza göre alt yapısı olan bir otele, iyileştirme ve düzenlemeler yapılsa dahi 5 yıldız verilmemelidir.

3-İşletmenin faaliyet göstereceği pansiyon şekli mutlaka irdelenmeli, her şey dâhil hizmetine uygun olmayan işletmeye bunun izni verilmemelidir.

4-Bakanlık standardı ile sabitlenmiş bir konaklama taban fiyatı belirlenmelidir. İşletmenin fiziki koşulları, mimarisi ve dekorasyonu işletme sahibi tarafından taban fiyatını %10 geçmeyecek şekilde artırılabilir.

Ancak ucuzcu rekabete sebebiyet verecek şekilde taban Fiyatının altına kesinlikle inilmemelidir.

5-Yılsonunda her işletmenin gerçekleştirilen hizmet standartlarının puanlamaya tabi tutulmalıdır.

6-Yılsonunda ilk dört sırada en yüksek puanları alan İşletmelere maddi teşvik ödülü verilmelidir.

7-Turizm kökenli personelin Bakanlık bünyesinde istihdam edilerek yıl süresince ‘’GİZLİ MÜŞTERİ’’ kimliği ile tesisleri denetleyerek rapor etmelidir.  

İnsan Kaynakları;

1-Kültür ve Turizm Bakanlığı, ivedi olarak turistik işletmelerde istihdam edilecek yönetici ve personel standartlarını belirlemelidir.

2-Bakanlığın getireceği kriterlere uymayan hiçbir personelin turistik işletmelerde görev almasına müsaade edilmemelidir.

3-Sektörde görev yapan mevcut personelin eğitim ve tecrübeleri incelenerek hangi tip işletmede çalışması uygun olacağına dair karar verilecek ve buna göre gruplandırılmalıdır. (örnek: iki yıllık tecrübesi olan bir servis elemanı sadece 3 ve 4 yıldızlı tesislerde çalışmış ise birden 5 yıldızlı bir tesiste görev almamalıdır)

5-Orta ve üst düzey yönetici personel standardının belirlenerek (Genel Müdür, İşletme Müdürü, Genel Müdür Yardımcısı, Müdür, Müdür Yardımcısı, Şef) eğitim ve hizmet tecrübelerine göre İşletmelerde istihdam edilmesinin sağlanmalıdır. 5 yıldızlı bir tesiste Genel Müdür olarak görev yapacak olan yeni bir yönetici aranırken daha önce en az yedi yıl başka tesiste aynı görevi yapmış olan kişilerden seçilmelidir.

6-Doğrudan Departman Müdürlüğünden Genel Müdürlüğe terfi etmek mümkün olmamalıdır. En az İki yıl Genel Müdür Yardımcılığı görevinin yapılması zorunlu hale getirilmelidir.

7-Orta ve Üst düzey yöneticilerde en az 2 yabancı lisanı iyi derecede biliyor olması şart koşulmalıdır.

8-Alt grup personel seçimi yapılırken tercihen Turizm Meslek Lisesi veya düz lise mezunu olmasının şart koşulacaktır. Ortaokul mezunu personelin kesinlikle istihdam edilmemelidir.

9-Suç unsurlarına bulaşmış, sabıkalı ve yüz kızartıcı suç işlemiş kişilerin turistik tesislerde istihdam edilmesine izin verilmemelidir.

10-Sektörde mevcut olan her kademe yöneticilik unvanı için yaş sınırlaması kaldırılmalıdır. (örnek: bazı İlanlarda adı geçen pozisyon arayışlarında maksimum 35 yaşında veya 45 yaşında gibi ibareler çok yanlıştır. Sektöre yıllardır hizmet eden birçok 45 yaş üstü yönetici, yaş sınırlamasından dolayı iş bulma sıkıntısı çekmektedir. Bu sebepten dolayı en verimli olacak dönemde sektörden ayrılmak zorunda kalır. Oysa bazı İşletmeler çocuk yaşta bir kişiyi Genel Müdür ilan etmelerinden dolayı bu kişi iyi niyetli olsa bile, bilgisizliğinden kaynaklanan icraatları ile işletmede birçok olumsuzluklara sebebiyet verdiği görülmektedir. Hizmet sektöründe yaş sınırlaması olmaz. Bilgi ve tecrübenin yılların birikimi ile oluşacağı unutulmamalıdır. Ayrıca Yöneticilikte yaş sınırlaması hiçbir Avrupa Ülkesinde ve Amerika’da yoktur. Bilakis, orta yaş üzeri yöneticilerin varlığı, otel misafirlerine güven verir)

11-Hiçbir üst, orta ve alt kademe yönetici ve personel geçersiz bir mazeret olmadan işveren Tarafından işine son verilememelidir. (bakanlık bununla ilgili olarak bir genel bir standart ve şartname belirlemelidir) 

12-İstihdam edilecek personel sayısı tesisin oda sayısına paralel olarak tespit edilip buna göre belirlenmelidir.

Personel;

1-Bakanlık tarafından yılsonunda yapılan değerlendirmeye göre yurt genelinde sıralamada ilk dörde giren işletme çalışanlarına bir aylık maaşları tutarında ikramiye verilmelidir. Bunun dışında ilk dörde girip kış sezonunda kapalı olacak tesislerin tüm personeli ayrılacak olan ödenek tarafından finanse edilmek şartı ile çalışmadıkları ay süresince maaşlarını almaya devam etmelidir.

2-Başarılı çalışmaları neticesinde ilk dörde giren tesisin personeli yeni sezon için isterse önceden çalıştığı tesiste görev almaya devam etmelidir. Bunun dışında başarılı olduğu için başka bir tesis tarafından istihdam edilme talebi gelirse, talep eden işletme tarafından ödenmek kaydı ile personele bir maaş tutarında ikramiye ödenmelidir.

Bakanlık denetimleri;

1-Bakanlığa bağlı kontrolörler, talimatların uygulanıp uygulanmadığını kontrol etmek amacı ile yılda 4 kez işletmeleri denetlemelidir. Her bir denetleme sonucunda verilecek puanların yılsonundaki sonucu, tesisin yıllık puanını meydana getirecektir.

2-Her yanlış uygulama iki adet doğru uygulamayı iptal edecek şekilde bir puanlama sistemi kurulmalıdır. Puanlamada baraj ve üst puanlar belirlenmelidir.

B- ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞBİRLİĞİ İLE:

1-Personel sebepsiz yere işten çıkarılmamalıdır.

2-Personel iş yerinden sebepsiz ve geçersiz bir mazeret ile istifa etmemelidir. İstifası kabul edilmediği halde işten kendi rızası ile ayrılan personele aynı yıl başka bir işletme görev verilmemelidir.

3-Her kategorideki yönetici ve personelin maaşlarında kesin bir standart belirlenmelidir. 3 yıldızlı bir tesis ile 5 yıldızlı bir tesiste çalışan personelin arasındaki maaş farkı (alt limit ‘’Asgari ücret’’ olmak üzere belirlenmelidir.

4-İşletmelerin uyacağı personel özlük hakları standardı oluşturulmalıdır. Sigortasız çalıştırılma, SSK primlerini ödememe gibi olumsuzlukları ortadan kaldırmak adına işletmede görev alan personelin isim listesi Kültür ve Turizm Bakanlığı ile yapılan koordinasyon ile takip edilmelidir.

5-Önceki yıllarda SSK primlerinin ödenmemesi, personele maaş ödemesi borcu olan İşletmeler takibe alınmalı ve olumsuzlukların düzeltilmesi sağlanmalıdır.

6-Önceki yıllardan gelen yargıya intikal etmiş personel alacak davaları sürat ile neticelendirilmelidir.

C-MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI İŞBİRLİĞİ İLE:

1-Ülkemizdeki mevcut tüm Turizm meslek okulları öncelikli olarak ihtiyaç olduğu takdirde fiziki olarak yenilenmelidir.

2-Turizm Meslek Liselerinde mevcut araç gereçler takviye edilerek yenilenmelidir.

3-Turizm Meslek Liseleri için kurulacak olan özel bir komisyon ders müfredatını yeniden gözden geçirerek modernize etmelidir. Komisyon üyeleri sektörde uzun yıllar çalışmış, sektör temsilcilerinden seçilmelidir.

4-Turizm Meslek Liseleri ortaokuldan itibaren başlamak kaydı ile 7 yıla çıkarılmalıdır. Bu okullara giriş sınav ile yapılmalıdır.

5-Turizm Meslek Liselerinde eğitim gören öğrencilere staj sürelerince Amele’lik yerine Mesleki iş başı eğitim göreceği bir ortam hazırlanma ve buna göre istihdam edilmelidir. 

6-Turizm Meslek Liselerindeki eğitim dönemleri diğer liselerden farklı olmalıdır. Buna göre turistik tesislerin genel olarak faaliyet gösterdiği Nisan-Kasım ayları arasındaki dönemi staj dönemi olarak değerlendirilmelidir. Bu okullardaki eğitim Kasım ortası Mayıs başı arası uygulanmalıdır. Öğrenci, işletmede çalıştığı süre içerisinde aynı zamanda iş başı eğitimi alacağından burada çalıştığı 6 aylık sürenin karne notlarına yansıyacak şekilde bir sistem kurulmalıdır.

7-Turizm Meslek Liselerindeki yeni okul ve staj eğitim süreleri uygulamasına Lise bölümünden itibaren başlanmalıdır.

8-Turizm Meslek Liselerindeki eğitime yabancı Dil eğitimine çok önemli verilmesi okuyan genç için ileride çok büyük fayda sağlayacaktır.

9-Ortaokul bölümü normal liseler gibi eğitim süresine tabi olacak ve yaz aylarında staj dönemleri olmayacaktır.  

10-Okullarından mezun olan genç öğrenciler sektör için yeni birer iş gücü oluşturacaklardır. Eğitim gördükleri yedi yıl süresince her sene aldıkları altı aylık iş başı eğitimleri ile hepsi branşlarında iyi birer personel olarak yetişmiş olacaklardır.

11-Okullarından mezun olan öğrenciler, Bakanlık arşivine dâhil edilecek, okuldaki not ortalamalarına göre

3, 4, 5 yıldızlı tesislere tahsis edilerek istihdam edilmelidir.

12-Yeni mezun öğrenciler tesislerde çalıştıkları ilk yılında en alt seviye personel statüsü ile başlayacak (komi, bellboy, stewart gibi) ikinci yılında aynı veya başka bir tesiste çalışmaya başladıklarında ‘’iş tecrübeli personel’’ olarak istihdam edilmelidir.

Yapılacak reformların madde başlık ve kısa açıklamaları işte böyle sevgili okuyucular. Ülkemizde her şeye muhalefet edilip karşı gelindiği gibi, elbette bu uygulamalara da karşı gelinecektir. Sektörde kendi kendisini veya taraftar yolu ile otorite ilan edilmiş birçok kişi kendince haklı olduğunu düşündüğü gerekçelerden dolayı yukarıda yazılı reforma karşı çıkması muhtemeldir. Tüm bu kararlar hazırlanıp 2011 yılında uygulamanın resmiyete döküldüğü takdirde, Ocak 2012 itibariyle ilk pilot uygulamalara başlanabilir. Bunun için Kültür ve Turizm Bakanlığının tüm hazırlıklarını tamamlayarak Mecliste ve/veya alt komisyonlarında görüşülerek reform için onay alması gerekebilir. Reformun niçin gerekli olduğu, yapıldığı takdirde ise Sektör adına hangi avantajları beraberinde getireceğinin yanıtları ise bu yazı bu yazı dizisinin son bölümü olarak önümüzdeki hafta okuyabilirsiniz.