DUAYEN

Gurur

Y. Mimar ERCAN EVREN

Sanırım iki hafta önceki yazımda Ortaçağın iki önemli özelliğinden bahsetmiştim: Din ve Gurur.

Türkiye din konusunda Ortaçağı aratmayacak bir şekilde yaşamını sürdürüyor. Son Ayasofya meselesi, Hilafet hezeyanları, Cumhuriyet ve Atatürk düşmanlığı görülen son kanıtlardan birkaçıdır. Bazıları, Dünyada İslamiyet’in en iyi şekilde Türkiye’de yaşandığını iddia ediyor ama bana sorarsanız Türkiye’de İslamiyet değil tam bir totemizm yaşanıyor. (Bu ayrı bir tartışma konusu)

Gurura gelince bu da dinden farklı değil. Daha çok milliyetçi kesimde gözüken bu hastalık; Maalesef büyük çapta, entelektüel kitleyi de içine alıyor. Geçen gün bir meslektaşımdan aldığım mektup bana; Değirmenlerle çarpışan bir Ortaçağ şövalyesini çok güzel bir biçimde hicveden, Cervantes’in ünlü Donkişot’unu hatırlattı. Meslektaşım mektubunda kısaca şunu anlatıyor: “15 Temmuz’da, uluslararası bir etkinlik için davet almıştım. Sunum yapmam ve projelerimi anlatmam isteniyordu.. Öncelikle, değerli davetinize çok teşekkür ediyorum dedim. Ama izninizle, bir açıklama yapma zarureti hissediyorum diye devam ettim !.. İlkin şunu söylemeliyim ki, ön koşulunuz olan İngilizce sunum şartınızı kabul etmem mümkün değildir.. Kendi ülkemde kendi dilimle konuşurum. Simültane sisteminiz de bir zahmet yabancılara aktarır..” “Önce şunları hatırlattım yabancı izleyicilere. Versay sarayında bile hala tuvalet olmadığından başladım söze. Avrupa menşeli dantelli şemsiyelerin her mevsim kullanılmasının sebebinin, şıklık icabı olarak değil, pisliklerin pencerelerden sokağa fırlatılması sırasında, hanımların başından aşağıya geçmemesi için, yüksek ince topuklu ayakkabılarının da aynı şekilde yollara saçılan pisliklerin arasından bulaşmadan geçebilmek için icat olunduğunu anlattım kendilerine. “E ne olmuş yani ?” diye suratıma bakarlarken de, 400 yıl önce yaptığımız Edirne Şifahanesinin iç mekân fotoğraflarını göstermeye başladım. Yüzyıllar boyu bütün binalarımızda ve saraylarımızda tuvalet ve hamam bulunduğunu söyleyerek, bu şifahaneyi çevreleye her yarım kubbeli girintili hacimde de, farklı bir hastalığın tedavi edildiğini anlattım kendilerine.. O yüzden lütfen, bizlere MEDENİYET DERSİ vermek iddianızdan vazgeçiniz ve bir an önce tarihinizle yüzleşiniz tavsiyesinde bulundum.. İnanıyorum ki bu yaşananlar; “biz kendimize, tarih boyunca yettik, hala yetebiliriz güvenini pekiştirecektir yüreklerde.”

Bir mimarın gururunu görüyor musunuz? Ülkesinde Liselerinde, Üniversitelerinde İngilizce eğitim verilip İngilizce doktora tezleri yazılırken İngilizce konferans vermeyi; gururuna yediremediği için, reddediyor. Gururunu yüceltmek için; söze başlarken, yabancı dinleyicilere hakaret ediyor. Sanki Donkişot’un değirmenlere saldırdığı gibi yabancı dinleyicilere saldırıyor. Bu her şeyden önce büyük bir saygısızlık ve aşağılık kompleksi göstergesidir. Türkiye’de milliyetçi geçinen pek çok kişinin böyle düşündüğünü sanıyorum. 1962 yılında Antalya’ya geldiğimde komşularımız bahçıvanların evlerinde tuvaletleri yoktu ve defi hacetlerini tarlalarda yaparlardı. Birisinin medeniyetten bahsetmesi için öncelikle bilim ve sanat insanlarının olması gerekir. Milliyetçilik; Hamasi hayali laflar üretmek değil, ülkeye faydalı şeyler yapmaktır. (Bu meslektaşım aslında ülke için çok faydalı şeyler yapıyor. Onun sorunu da tanıtmada)

Bakın Doğan Kuban Hoca bu konuda ne diyor: Osmanlılar Abbasi Rönesans’ının yolunu izlemediler. Avrupa Rönesans’ına da sırt çevirdiler. Bu 500 yıllık felsefi, bilimsel sanatsal bir durağanlık içinde dünya bilim tarihinde bir tek Osmanlı ve Türk adı yoktur.

Bu söylediklerimi bir aşağılama olarak algılamayın. Ben gerçeklerden bahsediyorum. Gerçeği bilmeden de ileriye doğru bakamayız.

Özetle Türkiye hala; gururuyla diniyle, “Ortaçağı yaşıyor”.